Zaćma

Czy Twoje widzenie staje się coraz bardziej zamglone, jakbyś patrzył przez brudną szybę? Czy kolory wydają się wyblakłe? To mogą być objawy zaćmy, czyli zmętnienia naturalnej soczewki oka. Zaćma (katarakta) jest jedną z najczęstszych przyczyn pogorszenia wzroku na świecie, szczególnie u osób starszych, ale na szczęście jest w pełni uleczalna. Dowiedz się więcej o przyczynach zaćmy, jej objawach i skutecznych metodach leczenia.

   

Wewnątrz naszego oka, tuż za tęczówką, znajduje się naturalna soczewka. Działa ona jak obiektyw w aparacie fotograficznym – skupia światło wpadające do oka na siatkówce, umożliwiając ostre widzenie. U młodej osoby soczewka jest idealnie przejrzysta. Zaćma to proces stopniowego mętnienia tej soczewki. Zmętniała soczewka rozprasza światło i blokuje jego swobodny przepływ do siatkówki, co prowadzi do pogorszenia jakości widzenia. To trochę tak, jakby patrzeć przez zaparowaną lub matową szybę.

Najczęstszą przyczyną zaćmy jest proces starzenia się organizmu (zaćma starcza) – zmiany w białkach budujących soczewkę zachodzą stopniowo przez lata. Jednak zaćma może rozwijać się również z innych powodów:

• Choroby metaboliczne: Głównie cukrzyca.
• Urazy oka: Mechaniczne, chemiczne, promieniowanie.
• Przewlekłe stosowanie niektórych leków: Szczególnie kortykosteroidów (sterydów).
• Inne choroby oczu: Np. przewlekłe zapalenie błony naczyniowej.
• Czynniki wrodzone: Zaćma może występować już u noworodków.
• Nadmierna ekspozycja na promieniowanie UV (słońce).
• Palenie tytoniu.

Zaćma rozwija się zazwyczaj powoli i bezboleśnie, a objawy narastają stopniowo. Mogą obejmować:

• Stopniowe pogorszenie ostrości wzroku: Widzenie staje się zamglone, niewyraźne, "jak za mgłą".
• Wyblakłe lub zażółcone widzenie kolorów: Barwy tracą intensywność.
• Pogorszenie widzenia w nocy: Trudności z prowadzeniem samochodu po zmroku.
• Nadwrażliwość na jasne światło (olśnienie): Olśnienie przez słońce lub światła reflektorów.
• Podwójne widzenie w jednym oku (rzadziej).
• Częste zmiany mocy okularów lub soczewek kontaktowych, które nie przynoszą już satysfakcjonującej poprawy widzenia.

 

Rozpoznanie zaćmy jest stosunkowo proste i opiera się na dokładnym badaniu okulistycznym. Lekarz okulista:

• Przeprowadzi wywiad dotyczący objawów i ogólnego stanu zdrowia.
• Zbada ostrość wzroku do dali i bliży.
• Zbada przezierność soczewki w lampie szczelinowej: To kluczowe badanie, które pozwala ocenić stopień i rodzaj zmętnienia soczewki. Badanie zazwyczaj wykonuje się po rozszerzeniu źrenic.
• Zbada dno oka, aby wykluczyć inne choroby mogące wpływać na widzenie

Obecnie nie istnieją żadne krople, leki ani ćwiczenia, które mogłyby cofnąć lub zatrzymać rozwój zaćmy. Jedyną skuteczną metodą leczenia jest operacja.

Operacja zaćmy (fakoemulsyfikacja) to jeden z najczęściej wykonywanych zabiegów chirurgicznych na świecie. Polega na:

1. Wykonaniu niewielkiego nacięcia w oku (zwykle ok. 2 mm).
2. Usunięciu zmętniałej naturalnej soczewki za pomocą ultradźwięków (fakoemulsyfikacja).
3. Wszczepieniu w miejsce usuniętej soczewki nowej, sztucznej soczewki wewnątrzgałkowej (IOL – Intraocular Lens).

Zabieg jest przeprowadzany w znieczuleniu miejscowym (kroplowym) i trwa zazwyczaj kilkanaście minut. Pacjent tego samego dnia wraca do domu.

Nowoczesne soczewki wewnątrzgałkowe nie tylko zastępują zmętniałą soczewkę, ale mogą również korygować istniejące wcześniej wady wzroku:

• Soczewki jednoogniskowe: Zapewniają dobre widzenie na jedną odległość (zwykle do dali), wymagają okularów do czytania. Są standardem refundowanym przez NFZ.
• Soczewki wieloogniskowe (multifokalne, EDOF): Pozwalają na dobre widzenie na różne odległości (dal, bliż, pośrednie), zmniejszając lub eliminując potrzebę noszenia okularów.
• Soczewki toryczne: Korygują astygmatyzm.
  Wybór odpowiedniej soczewki zależy od indywidualnych potrzeb pacjenta i jest omawiany z lekarzem przed operacją.

Decyzję o operacji podejmuje pacjent w porozumieniu z lekarzem. Głównym kryterium jest wpływ zaćmy na codzienne funkcjonowanie i jakość życia. Jeśli pogorszenie wzroku utrudnia czytanie, prowadzenie samochodu, oglądanie telewizji, rozpoznawanie twarzy lub wykonywanie pracy – warto rozważyć zabieg. Nie trzeba czekać, aż zaćma "dojrzeje".

Operacja usunięcia zaćmy jest procedurą o bardzo wysokim wskaźniku sukcesu i niskim ryzyku powikłań. U zdecydowanej większości pacjentów przynosi znaczącą poprawę ostrości i jakości widzenia.

Podsumowanie:

Zaćma to powszechny problem związany z wiekiem, ale dzięki nowoczesnej chirurgii jest całkowicie wyleczalna. Jeśli zauważasz u siebie objawy zaćmy, takie jak postępujące zamglenie widzenia, nie zwlekaj z wizytą u okulisty. Badanie pozwoli potwierdzić diagnozę i omówić możliwości leczenia. Operacja zaćmy to bezpieczny i skuteczny sposób na odzyskanie wyraźnego widzenia i poprawę jakości życia.